Een keer per jaar worstel ik me door een stapel nota's die ik terloops neem.
Zo heb ik nog een hele stapel schriftjes liggen van de yoga filosofie lessen die ik jaren geleden gevolgd heb. In een van de teksten vond ik het principe van de drie guna's terug: de drie kwaliteiten die zich manifesteren in de 'prakriti' - de natuur. En omdat wij mensen deel uitmaken van de natuur, ervaren we ook in ons deze drie krachten of kwaliteiten: zij geven ons leven richting.
Wat zijn nu deze drie kwaliteiten?
Stel: s'ochtends open je je ogen en je hoort de regendruppels tokkelen tegen de ruiten. Je zucht, draait je om en hebt geen zin om op te staan. Maar de wekker is onverbiddelijk: dreinend wil het ding je uit je bed krijgen. Met een woeste bons maak je een einde aan de vervelende buzz. Pff, dan toch maar opstaan. Weerstand, weerstand, weerstand. ik wil niet, ik wil niet. Je voelt je ongenoegen groeien, snauwt tegen je partner die haastig de deur uit snelt.
Ok, wordt het zo een dag?
Op dat moment ervaar je je Tamas kwaliteit. Tamas staat voor log, zwaar, beladen, boos, weerstand en stilstand. We benoemen het ook als humeurig, luiheid, verveling, achteruitgang. We zwelgen van zelfmedelijden en zoeken troost in ongezonde afleiding, kleine of grote verslavingen.
De tweede kwaliteit is Rajas: dit is net het tegenovergestelde van Tamas. Heel onze samenleving is Rajanisch: het liedje van Herman van Veen is een perfecte illustratie hiervan. Maak plaats, maak plaats, maak plaats.
Want wij zijn haast te laat,
we hebben ongelofelijke haast.
We moeten rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan.
We kunnen hier niet blijven,
we kunnen hier niet langer blijven staan.
Miljoenen prikkels jagen ons voort, onze gedachten springen van de hak op de tak.
Rajas is de actieve, stimulerende kracht: ambitie, beweging, onrust. Deze kracht brengt ons uit balans en zorgt voor onevenwicht in de geest.
De derde kracht is Satvas: in de Indische filosofie staat Satvas voor de helende kracht in lichaam en geest. Deze kwaliteit steunt op vertrouwen, eerlijkheid, openheid, lichtheid. Het is de neutrale, observerende eigenschap die evenwicht brengt in doen en denken.
Deze drie kwaliteiten zijn altijd aanwezig in ieder mens: zij zijn dynamisch en kunnen niet los van elkaar staan. En we hebben ze alledrie nodig: Tamas zorgt voor gronding, vastheid in de materie, Rajas zet ons in beweging en Satvas zorgt o.a. voor evenwicht tussen de twee andere krachten. Tamas brengt ons in contact met ons lichaam, Rajas wordt gerelateerd aan de snelheid van de geest en Tamas onderhoudt de body-mind connectie.
Het evenwicht tussen de drie kwaliteiten, de connectie tussen lichaam en geest kunnen we al eens uit het oog verliezen. Evenwichtig bewegen, zelfdiscipline, zelfbewust zijn en gezonde voeding kunnen je helpen om de juiste balans terug te vinden. Door je bewust te zijn van deze drie kwaliteiten, kan je ook meer begrip tonen voor jezelf en de anderen met meer mildheid benaderen.